Ύπνος: Δείτε τι συμβαίνει στον οργανισμό μας με ένα και μόνο ξενύχτι

Ο ύπνος είναι ένας από τους πυλώνες για καλή υγεία, μαζί με την υγιεινή διατροφή, τη συστηματική γυμναστική και την αποφυγή του καπνίσματος. Δεν υπάρχει όμως πρόβλημα αν ξενυχτήσουμε και μια φορά, σωστά;

Όχι απαραιτήτως, απαντά ο πνευμονολόγος Dr. Samuel Gurevich, ειδικός σε θέματα ύπνου στην Cleveland Clinic του Οχάιο. Ακόμα και όταν το ξενύχτι συμβαίνει περιστασιακά, επηρεάζει την ψυχοσωματική υγεία – και μάλιστα με τρόπους που ξαφνιάζουν.

Στην πραγματικότητα, αν δεν κοιμηθήκατε καλά ή αρκετά ή καθόλου το βράδυ, το νιώθετε αυτή τη στιγμή, καθώς διαβάζετε αυτές τις γραμμές. «Ο ύπνος είναι σημαντικός διότι το να είμαστε ξύπνιοι είναι σημαντικό», εξηγεί παραστατικά ο Dr. Gurevich. «Ακόμα και μία νύχτα κακού ύπνου μπορεί να διαταράξει τη λειτουργικότητά μας την επόμενη ημέρα».

Νοητικές διαταραχές

Το προφανές μετά από ένα ξενύχτι είναι η υπνηλία στη διάρκεια της ημέρας. Υπάρχουν όμως και πολλές νοητικές συνέπειες, τις οποίες συχνά δεν αντιλαμβανόμαστε καν. Μεταξύ αυτών συμπεριλαμβάνονται οι εξής:

• Οξυθυμία
• Αργοί χρόνοι αντίδρασης
• Μειωμένη ικανότητα συγκέντρωσης
• Προβλήματα μνήμης
• Εύκολη διάσπαση της προσοχής
• Συμπτώματα άγχους και μελαγχολία

Οι επιδράσεις αυτές δεν μας χαλούν απλώς την ψυχική διάθεση. Ούτε η μοναδική συνέπειά τους είναι ότι πίνουμε περισσότερο καφέ ή τρώμε περισσότερα γλυκά για να συνέλθουμε.

«Η ικανότητα να προσέχουμε το περιβάλλον μας και να αντιδράμε γρήγορα είναι βασικοί μηχανισμοί ασφάλειας», τονίζει ο Dr. Gurevich. «Είναι επίσης δεξιότητες απαραίτητες για να διεκπεραιώνουμε τις καθημερινές υποχρεώσεις μας». Επομένως, όταν ο ύπνος το προηγούμενο βράδυ είναι κακής ποιότητας ή ανύπαρκτος, διαταράσσονται οι επιδόσεις μας στο σχολείο και στην εργασία. Διατρέχουμε επίσης αυξημένο κίνδυνο ατυχήματος.

Το στρες και η καρδιά

Δεν είναι όμως μόνο οι νοητικές δεξιότητες που υποφέρουν όταν ξενυχτάμε έστω και για ένα βράδυ. Επιπτώσεις υπάρχουν και στον υπόλοιπο οργανισμό, οι οποίες μάλιστα σχετίζονται με το στρες.

«Ο ανθρώπινος οργανισμός είναι προγραμματισμένος να κοιμάται κάθε βράδυ. Όταν του λείψει ο ύπνος έστω και για μία νύχτα, αντιδρά παράγοντας ορμόνες του στρες. Αυτές αυξάνουν τον καρδιακό παλμό σε κατάσταση ηρεμίας, καθώς και την αρτηριακή πίεση», λέει ο Dr. Gurevich.

Οι αλλαγές αυτές δεν έχουν μόνιμες επιπτώσεις όταν συμβαίνουν σπανίως. «Ο οργανισμός και ο εγκέφαλος ανακάμπτουν καλά μετά από μία ή δύο άϋπνες νύχτες», προσθέτει. «Ωστόσο, αν τα ξενύχτια συνεχιστούν για ένα μήνα ή περισσότερο, μπορεί να έχουν μακροπρόθεσμες συνέπειες». Οι συνέπειες αυτές αφορούν:

• Την υγεία της καρδιάς
• Την ψυχική υγεία
• Τις νοητικές δεξιότητες

Τι χάνουμε με το ξενύχτι

Ο ύπνος κάθε βράδυ είναι επίσης απαραίτητος για την εκτέλεση ορισμένων διεργασιών. Τις διεργασίες αυτές χάνουμε κάθε φορά που ξενυχτάμε. Μεταξύ αυτών συμπεριλαμβάνονται:

• Η δημιουργία των αναμνήσεων. Στη διάρκεια του ύπνου ο εγκέφαλος επεξεργάζεται τις νέες πληροφορίες που συγκέντρωσε στη διάρκεια της ημέρας. Αποθηκεύει επίσης ως νέες αναμνήσεις όσες είναι σημαντικές.
• Η ρύθμιση των συναισθημάτων. Ο ύπνος βοηθεί τον εγκέφαλο να ελέγξει τα συναισθήματά μας. Γι’ αυτό τον λόγο αισθανόμαστε οξυθυμία και κακοδιαθεσία μετά από μία άϋπνη νύχτα.
• Η επιδιόρθωση των ιστών του σώματος. Στη διάρκεια του ύπνου ο οργανισμός εκκρίνει πρωτεΐνες και ορμόνες που επιδιορθώνουν τους ιστούς του σώματος (π.χ. τους μυς) από τις φθορές που έχουν υποστεί την ημέρα. Όταν έχουμε έλλειψη ύπνου, επιβραδύνεται αυτή η διαδικασία. Γι’ αυτό τον λόγο λ.χ. οι αθλητές πρέπει να μπαίνουν για ύπνο νωρίς και να κοιμούνται καλά.
• Η καλή λειτουργία του ανοσοποιητικού. Ο ύπνος διεγείρει την ικανότητα του οργανισμού να καταπολεμά τις λοιμώξεις, παράγοντας πρωτεΐνες που καταπολεμούν τη φλεγμονή. Η έλλειψή του διαταράσσει την ισορροπία του ανοσοποιητικού.

Φωτογραφία:  iStock